Znamy, ale nie badamy – co Polacy wiedzą o czerniaku?

85% Polaków nigdy nie odwiedziło lekarza by zbadać podejrzane znamię! W dniach 25-29 maja br. w całej Polsce obchodzony będzie Tydzień Świadomości Czerniaka, który ma zachęcić do regularnych badań i przestrzegania podstawowych zasad profilaktyki. Ambasadorami tegorocznej, czwartej edycji kampanii zostali: Olga Barej, Marek Kacprzak, projektant PLICH, Łukasz Grass, Anna Szczypczyńska oraz Jagna Marczułajtis-Walczak. Organizatorem kampanii jest Akademia Czerniaka, sekcja naukowa Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej.

„Znamy, ale nie badamy – co Polacy wiedzą o czerniaku?” to hasło najbliższej odsłony Tygodnia Świadomości Czerniaka. Ankieta przeprowadzona przez TNS na zlecenie Akademii Czerniaka w 2015 r. pokazuje bowiem, że większość z nas (90%) słyszała o czerniaku. Niestety tylko 15% respondentów udało się do lekarza choć raz, aby skontrolować pieprzyki. Tymczasem regularne badania i obserwacja zmian na skórze mogą uratować życie. Dlatego jednym z elementów kampanii będzie Dzień Profilaktyki Czerniaka w Sejmie 26 maja, który pozwoli uświadomić decydentom wagę problemu.

Czerniak – co o nim wiemy?

Świadomość czerniaka utrzymuje się na zbliżonym poziomie od 4 lat. Ponad połowa (63%) Polaków deklaruje, że w przypadku zaobserwowania na swoim ciele podejrzanego znamienia od razu udałaby się do lekarza. Tymczasem aż 39% osób uważa, że nie ma żadnych zmian, które należałoby obserwować, 14% natomiast w ogóle nie zwraca na nie uwagi. W latach 2013 i 2011 odsetek badanych, sądzących, że nie mają podejrzanych znamion wzrósł o 7 punktów procentowych. Polacy rzadziej prowadzą też samoobserwację skóry. W porównaniu z poprzednimi pomiarami wzrósł udział osób, które wykonują tę czynność raz na 2-3 miesiące lub rzadziej – 39% w stosunku do 34% w 2013 r. i 36% w 2011 r. Czerniak to jeden z najbardziej agresywnych nowotworów skóry. Wczesne wykrycie pozwala jednak na całkowite wyleczenie aż w 90% przypadków. Dlatego poprzez czwartą edycję Tygodnia Świadomości Czerniaka chcemy nauczyć Polaków jak prawidłowo badać skórę oraz jak ważna jest profilaktyka – mówi prof. Piotr Rutkowski, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka.

Co zwiększa ryzyko zachorowania?

Respondenci potrafili prawidłowo wskazać trzy czynniki ryzyka – najczęściej wymienianymi w 2015 r. są korzystanie z solarium (37%), przebywanie na słońcu (36%) i skłonności genetyczne (25%). Jednak 17% badanych decydowało się na odpowiedź nie wiem, trudno powiedzieć. Pamiętajmy, że aby zmniejszyć ryzyko zachorowania wystarczy stosować kilka prostych zasad:
– Raz w miesiącu dokładnie oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe.
– Jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, niezwłocznie udaj się do dermatologa lub chirurga-onkologa.
– Unikaj słońca w godzinach 11.00-16.00.
– Nie opalaj się w solarium.
– Przynajmniej raz na rok odwiedzaj kontrolnie dermatologa lub chirurga-onkologa.
– Jeśli chcesz się opalać, rób to z głową – pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych – wymienia prof. Rutkowski. Jeśli okaże się, że pieprzyk lub narośl niesie znamiona nowotworowe należy jak najszybciej ją wyciąć i rozpocząć leczenie. Profilaktyka czerniaka jest niezwykle ważna. Dlatego koniecznie musimy przekazać Polakom wiedzę jak powinni się badać i czego unikać aby uchronić się przed chorobą. Walczymy również o dostęp do nowoczesnych terapii immunoonkologicznych, które pozwalają wrócić do zdrowia pacjentom z zaawansowanym czerniakiem. Aby przybliżyć chorym informacje nt. nowych metod leczenia, przygotowaliśmy cykl materiałów edukacyjnych w zakresie immunoonkologii, zamierzamy także uruchomić specjalny portal poświęcony tej dziedzinie – mówi Szymon Chrostowski, Prezes Fundacji Wygrajmy Zdrowie i Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.

Razem zmieniamy statystykę

Tegoroczny Tydzień Świadomości Czerniaka będzie miał miejsce w dniach 25-29 maja. W jego ramach odbędzie się szereg wydarzeń, mających na celu propagowanie wiedzy o profilaktyce i modelowanie odpowiednich postaw wśród społeczeństwa. Przez cały tydzień na Facebooku rozgrywany będzie konkurs „Co wiesz o czerniaku?”, w którym nagrody to zaprojektowane przez ambasadorów kampanii daszki oraz zestawy kosmetyków chroniących przed słońcem. W ramach Dnia Profilaktyki Czerniaka w Sejmie, 26 maja posłowie będą mogli skorzystać z bezpłatnych badań dermoskopowych.
Jako partner Akademii Czerniaka co roku z radością wspieramy Tydzień Świadomości Czerniaka. Kampanie takie jak ta pozwalają zwiększyć świadomość społeczną w zakresie profilaktyki i wpłynąć na poprawę statystyk. Czerniak to jedyny nowotwór, który możemy wykryć samodzielnie, wystarczy wiedzieć jak oglądać swoją skórę i na co zwracać uwagę. To właśnie chcemy przekazać Polakom – mówi Elżbieta Łapot, Market Access Manager Oncology, Bristol-Myers Squibb Services.

Czwartą edycję Tygodnia Świadomości Czerniaka wspierają ambasadorzy:

Olga Barej – piosenkarka, finalistka programów Szansa na Sukces i X Factor. Z przyjemnością zaangażowałam się w akcję Tygodnia Świadomości Czerniaka. Jako osoba o jasnej karnacji sama znajduję się w grupie ryzyka i wiem, że regularna kontrola skóry to konieczność. Cieszę się, że mogę uczestniczyć w budowaniu świadomości oraz zwracaniu uwagi jak ważna jest profilaktyka, w postaci wizyt u dermatologa czy też codziennej samooceny zmian na skórze. Warto się badać! – komentuje.
Marek Kacprzak – dziennikarz telewizyjny, związany ze stacją Polsat News, triatlonista. Zdecydowałem się na udział w Tygodniu Świadomości Czerniaka, ponieważ zdaję sobie sprawę z zagrożeń, jakie niesie ten nowotwór. Sam eksponuję swoje ciało na promienie słoneczne, podczas treningów do triathlonów i mam świadomość, że należy chronić skórę przed ich działaniem. Wyniki ostatnich badań wskazują natomiast, że Polacy wiedzą czym jest czerniak ale nie badają się regularnie. Cieszę się, że możemy to zmienić – mówi.
PLICH – projektant mody. Postanowiłem wesprzeć Tydzień Świadomości Czerniaka bo często widzę, że ludzie troszczą się o swoją skórę powierzchownie, dbając o wygląd a nie przywiązują wagi do profilaktyki. Warto raz na jakiś czas skontrolować znamiona i udać się do lekarza. To bardzo ważne, szczególnie w okresie letnim – mówi.
Łukasz Grass – dziennikarz radiowy i telewizyjny. Aktywnie udziela się też sportowo – bierze udział w triatlonach i prowadzi portal Akademia Triathlonu. Regularnie słyszę o zagrożeniach związanych z czerniakiem. Statystyki na temat wzrostu zachorowań na ten groźny nowotwór alarmują o profilaktykę i wczesną diagnozę, która może uratować życie. Jestem świadomy z czym ta choroba się wiąże, jakie niesie za sobą zagrożenia, szczególnie, że oprócz zawodowej pracy w mediach odbywam wielogodzinne treningi na otwartym terenie, eksponując skórę na promienie słoneczne i poparzenia. Inicjatywy takie jak Tydzień Świadomości Czerniaka pokazują jak ważne są regularne badania – mówi.
Anna Szczypczyńska – sportowiec, popularna blogerka i dziennikarka. Osoby aktywne są dużo bardziej narażone na takie choroby jak czerniak, przede wszystkim dlatego, że spędzają więcej czasu na zewnątrz. Bieganie, treningi grupowe w parku, jazda na rowerze, rolkach – to wszystko sprawia, że jesteśmy zdrowsi, w lepszej formie, ale niestety też częściej wystawiamy naszą skórę na słońce. Sama widzę po swoich znajomych, że wzrasta świadomość na temat związanych z tym zagrożeń. Staramy się wychodzić na trening z samego rana lub wieczorem, gdy już zajdzie słońce. Nie ruszamy się bez kremu z filtrem, bez okrycia głowy, zakładamy okulary przeciwsłoneczne – tłumaczy.
Jagna Marczułajtis-Walczak – poseł na Sejm RP, olimpijczyk. Tydzień Świadomości Czerniaka to bardzo ważna inicjatywa, ponieważ uświadamiając Polakom jakie znaczenie ma profilaktyka i zachęcając do badań może uratować komuś życie. Cieszę się, że mogę wziąć w niej udział – komentuje.